Mozart của Thần Học: Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI

Mừng sinh nhật thứ 79 của ĐGH Bênêđictô XVI

Borsum, Đức quốc - Chúa nhật Phục Sinh, 16.4.2006 – Trong cuối tuần vừa qua trên các kệ bán báo người ta thấy nhiều tít lớn trên trang nhất của các báo Đức nói về Joseph Ratzinger hoặc ĐGH Bênêđictô XVI và những tấm hình của ngài được kèm theo như: „Joseph Ratzinger: Stolz in Deutschland“ (Joseph Ratzinger: Niềm tự hào ở nước Đức) – „Der Deutsche zieht mehr Gläubige an als sein großer Vorgänger Johannes Paul II“ (Vị người Đức lối kéo nhiều giáo dân hơn vị tiền nhiệm vĩ đại Gioan Phaolô II) – „Locker - humorvoll und beliebt im ersten Amtsjahr“ - Thanh thoát – khôi hài và được yêu chuộng trong năm đầu Giáo Hoàng) - "Wir sind stolz und haben großen Respekt" (Chúng tôi tự hào và kính trọng Ngài) – „Weniger Kirchenaustritte - steigende Eintritte in Deutschland“ (Ít người bỏ đạo - Thêm người vào đạo tại Đức) - Và tờ báo lớn Die Welt (Thế Giới) tán thưởng ngài lên cung bậc vĩ nhân của âm nhạc bằng tựa đề: „Mozart der Theologie“ (Mozart của Thần Học). Đó là cơ hội các giới truyền thông muốn viết về ĐGH Bênêđitô XVI vào dịp ngài mừng sinh nhật thứ 79 - đúng ngày Chúa nhật Phục Sinh, 16.4.2006. Cũng cho dịp này đài truyền hình quốc gia ARD trong chương trình phỏng vấn „Beckmann“ nổi tiếng đã mời 4 vị Hồng Y: Walter Kasper (Chủ tịch Hội Đồng Tòa Thánh về Hiệp Nhất Kitô Hữu), Karl Lehmann (Chủ tịch HĐGM Đức), Georg Sterzinsky (TGP Berlin) và Friedrich Wetter (TGP München) vào tối thứ hai, 17.4.2006 để nói chuyện về nhà thần học Ratzinger và GH Bênêđictô XVI.
Qua các dữ kiện truyền thông kể trên chúng ta thấy cái nhìn của người dân Đức đã thay đổi nhiều trong 1 năm nay, vì khi nói về danh gọi Joseph Ratzinger trước kia là họ luôn nghĩ đến „Cỗ xe tăng“ hoặc quá „Bảo thủ“ hay là „Người cầm quyền sinh sát áp chế những người chống đối Giáo Hội từ Đức quốc“ và là „Bức tường kiên cố và quân canh của Giáo Hoàng.“ Khi còn là tổng trưởng Bộ Giáo Lý Đức Tin (24 năm) dưới thời ĐGH Gioan Phaolô II, trong thời này đã xảy ra 6 vụ về các nhà thần học lạc giáo mà trong đó đã có 4 người Đức (như Hans Küng, Drewermann…) và ĐHY Joseph Ratzinger đã cắt chức giáo sư đại học của các vị này. Ở trong nước Đức, đất nước của Martin Luther (1483 – 1586) thì người ta mới cảm nhận được những căng thẳng giữa hai tôn giáo lớn: Công giáo và Tin lành, mặc dù đã có những bước tiến nhảy vọt về đại kết từ phía hai bên. Một góc độ tiêu cực nào đó người Đức vẫn không ưa thích Tòa Thánh Vatican, ngay cả trong giới Công giáo cũng bị lôi cuốn vào.

Điều ngạc nhiên sau 1 năm thi hành chức vụ Mục Tử Giáo Hội, ĐGH Bênêđictô XVI đã làm cho cách nhìn của người Đức thay đổi quá mau chóng. Sáng nay, 15.4.2006 tôi mở trang báo Hannoversche Allgemeine Zeitung (một tờ báo lớn nằm ở thủ phủ của Tin Lành trong vùng Bắc Đức) đã đăng tít lớn „Nach einem Jahr als Pontifex zieht Benedikt XVI. die Gläubigen in Scharen an. Auch in Deutschland“ (Sau một năm với chức vụ Giáo Hoàng, Đức Bênêđictô XVI lôi cuốn hàng đoàn các tín hữu. Ngay cả ở nước Đức). Trong bài báo này tác giả cũng ngạc nhiên nêu câu hỏi: Những người chống đối Giáo Hội Công Giáo đang ở đâu, không còn gì để nói nữa à? Tôi đọc mà không khỏi phì cười với ý tưởng muốn gợi lên sự chống đối của họ. Nhìn chung với Thông Điệp „Thiên Chúa là Tình Yêu“ (Deus caritas est) đã thâm nhập vào được tâm can của người Đức và làm rúng động họ bởi tư tưởng thần học của Joseph Ratzinger. Phe chống và phe thuận đều ngợi khen thông điệp Tình Yêu này của ĐGH Bênêđictô XVI. Người Đức cũng trố mắt ngạc nhiên hơn khi ĐGH gửi thư mời giáo sư Hans Küng (người chống đối Vatican và Giáo Hoàng nổi tiếng toàn cầu và cũng là đối thủ của nhau hơn 2 thập niên) đến gặp mặt trò chuyện và ăn tối với Ngài vào ngày 24.9.2005 tại nhà nghỉ hè Castel Gandolfo.

Mozart của Thần Học

Cậu bé Joseph Ratzinger sinh ngày 16.4.1927 đúng vào ngày thứ bẩy Tuần Thánh tại Marktl am Inn thuộc miền thượng du Bayern. Vài tiếng sau khi mở mắt chào đời em bé Joseph đã được cha mẹ cho nhận bí tích Rửa Tội. Sự kiện này đối với ĐGH rất quan trọng và khắc khi trong cuộc đời của Ngài. Trong sách „Aus meinem Leben - Erinnerrungen“ (Từ cuộc đời của tôi) Ngài tự thuật lại ngày chào đời và lúc được Rửa Tội như sau: „Gia đình chúng tôi luôn nhấn mạnh đến ngày cuối cùng trong Tuần Thánh và buổi chiều trước đêm Vọng Phục Sinh, bởi vì điều này gắn chặt với ngày Rửa Tội với nước Rửa Tội mới được làm phép vào lễ Vọng Phục Sinh. Đứa trẻ được Rửa Tội với nước Rửa Tội vừa làm phép đêm Phục Sinh thì được nhìn là một ơn đặc biệt.“

Tóm lược tiểu sử của Joseph Ratzinger: Từ bậc tiểu học cho đến tú tài các môn học nào cũng đều đứng nhất chỉ trừ mỗi một môn thể thao vì không hợp với cậu học trò xuất sắc này. Sau bậc trung học Joseph Ratzinger ghi danh học thần học. Lúc 24 tuổi thầy Joseph Ratzinger chịu chức linh mục. Năm 30 tuổi trở thành giáo sư thần học thực thụ, cho đến nay Ngài vẫn là vị giáo sư trẻ nhất của nước Đức. Ngài đam mê nghiên cứu thần học và về nhiều lãnh vực khoa học nghệ thuật. Tư tưởng của Ngài đã để lại nhiều dấu vết tại các đại học Đức ở Freising, Bonn, Münster, Tübingen, Regensburg… Sự uyên bác của ngài đã vượt khỏi không gian đến tận Công Đông Vaticanô II, để trở thành chuyên gia thần học cho Công Đồng. Đọc lại tiểu sử của Ngài cho thấy nhiều đại học đánh giá cao và trao cho Ngài bằng tiễn sĩ danh dự (7 bằng tiến sĩ). Các tác phẩm lớn với hơn 40 cuốn sách giá trị, mặc dù có sách đã viết từ 1968 vẫn trở thành sách gối đầu giường cho sinh viên thần học ngày nay. Có sách đã được dịch thuật qua 17 thứ tiếng khác nhau. Ngài còn là thành viên của nhiều viện khoa học lớn trên thế giới. Ngoài đời cũng trao tặng cho Ngài nhiều giải thưởng và huy chương danh dự quốc gia. Ngài cũng là một người nghệ thuật chơi đàn Piano giỏi, đặc biệt thích nhạc của thần đồng Mozart. Bộ óc thông minh của ngài đã dồn được 10 ngôn ngữ khác nhau vào trong đó và sử dụng được thuần thục.

"Đứa trẻ được Rửa Tội với nước Rửa Tội vừa làm phép đêm Phục Sinh thì được nhìn là một ơn đặc biệt.“ Đúng như vậy, 79 năm sau, hôm nay Chúa nhật Phục Sinh, 16.4.2006 mừng sinh nhật thứ 79 của Ngài, ĐGH người Đức sẽ ban Phép Lành Tòa Thánh cho một tỷ người Công giáo trên toàn thế giới và cho thành Rôma. Qua hệ thống Satellit lời chúc lành của Ngài được mang đi trực tiếp trên 100 đài truyền hình của hơn 65 quốc gia. Chưa một người Đức nào có thể ảnh hưởng rộng lớn toàn cầu đến nhiều người như vậy. Cũng từ ban-côn trước tiền đường Thánh Phêrô Ngài đã giang tay vẫy chào thế giới vào chiều ngày 19.4.2005 với danh hiệu Giáo Hoàng Bênêđictô XVI. Lời nói của Ngài vẫn vang vọng đơn sơ: „Tôi chỉ là người thợ tầm thường khiêm nhu trong vườn nho của Thiên Chúa. Quan trọng là Thiên Chúa bù đắp cho những thiếu sót của tôi. Tôi tin tưởng vào lời cầu nguyện của Anh Chị Em.“ Từ ngày ấy đã làm cuộc đời của Ngài thay đổi lớn lao, thay vì nghỉ hưu về quê cha đất tổ miền thượng du Bayern để viết sách và sống chung với người anh ruột là Đức Ông Georg Ratzinger thì hôm nay không còn thời gian để mừng sinh nhật 79 cho chính mình.

Từ ngày 19.4.2005, trong giây phút được bầu lên Giáo Hoàng đã làm đảo lộn dự tính từ lâu của 2 anh em ruột và làm thay đổi cả một thời đại của Giáo Hội. ĐGH đã diễn tả đau đớn như "một lưỡi chém rớt xuống mình" và Ngài thổ lộ tâm tư thầm kín: "Khi cuộc đếm phiếu vào chiều thứ ba, 19.4.2005 từ từ lộ ra là tôi được khá nhiều phiếu, tôi bắt đầu cảm thấy choáng váng mặt mày. Tôi nghĩ rằng tôi đã hoàn thành công việc giao phó của đời tôi và giờ đây với tuổi già (78 tuổi) tôi có thể hy vọng sống những ngày cuối đời trong an bình."

Cũng từ ngày lãnh nhận trách nhiệm cai quản Giáo Hội, ĐGH Bênêđictô XVI lên tiếng nhắc nhở thế giới đang chạy lao đầu theo với chủ nghĩa ích kỷ cá nhân và từ chối Thiên Chúa, nhất là sự việc này đang xảy ra trong khối cộng đồng chung Âu Châu (EU): „... Trong khi chủ nghĩa tương đối, nghĩa là để chính mình “bị sóng đánh trôi giạt theo mọi chiều gió đạo lý” dường như lại là cách thức hành xử duy nhất thức thời. Người ta đang thành lập một chế độ độc tài của chủ nghĩa tương đối, nó không nhìn nhận điều gì là chung kết và để cho cái tôi và ý muốn của mình là mẫu mực duy nhất...” Không còn tìm được lời nào xác đáng hơn để diễn tả thực trạng cuộc sống ngày nay. Mới hôm tối Thứ Sáu Tuần Thánh, 14.4.2006 trong buổi đi đàng Thánh Giá tại hí trường Côlôssêô, Ngài mạnh dạn lên án những bất công và suy đồi của thời đại: nền tảng gia đình đang bị hủy bỏ, nạn đói nghèo đang hoành hành khắp mọi nơi, chủ nghĩa tôn vinh kỹ thuật thay đổi Gien di truyền để tự cho mình là Thiên Chúa. Kỹ thuật hiện đại đang tạo ra chủ nghĩa chống lại sự sáng tạo địa cầu của Thiên Chúa, chống lại chương trình cứu rỗi của Đức Kitô, v.v...

Lời cầu nguyện khai mạc đường Thánh Giá ĐGH đã thành tâm dâng lên: "Lạy Chúa Giêsu, cuộc Thương Khó của Chúa là trọn lịch sử nhân loại, một lịch sử trong đó những người lành bị sỉ nhục, những người hiền bị tấn công, những kẻ liêm khiết bị chà đạp, những tâm hồn trong sạch bị khinh dể nhạo cười." Cuộc suy niệm Đường Thánh Giá này tiếp tục lên tiếng bênh vực cho hạnh phúc gia đình là nền tảng của mọi nền tảng con người: "Xin cho cái té ngã của Chúa mở mắt chúng ta để ta thấy được lần nữa khuôn mặt tuyệt đẹp, khuôn mặt chân thật, khuôn mặt thánh thiện của gia đình. Một khuôn mặt của gia đình mà tất cả chúng ta đều cần đến." Và chặng đường Thánh Giá muốn làm thức tỉnh lương tâm nhân loại: „Thế giới đang sống trong hai phòng: một phòng con người chết vì quá sung túc dư thừa, còn bên kia con người chết vì nghèo đói túng thiếu; một bên người ta lo sợ mập phì, và bên kia thì người ta van xin tình thương bác ái." ĐGH đặt câu hỏi cụ thể cho thời đại: „Tại sao không dùng người nghèo làm liệu pháp để điều trị bệnh phát phì của người giàu có?“

Chắc chắn ĐGH Bênêđictô XVI không có nhiều năng khiếu bằng Đức Cố GH Gioan Phaolô II như là người của giới truyền thông yêu chuộng và có nhiều đặc sủng khi đối thoại, điều này không ai chối cãi. Nhưng ĐGH Bênêđictô XVI đang học hỏi trong vai trò Giáo Hoàng và đối với Ngài trong một năm vừa qua không phải cá nhân của Ngài là trung tâm điểm, nhưng chính là những tư tưởng và lời giảng huấn của Ngài. Không lạ gì tại nước Đức trong một năm qua các sách viết về thần học đã được tiêu thụ nhiều hơn bao giờ hết, nhất là những sách viết của tác giả Joseph Ratzinger. Tại Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới 2005 – Köln Ngài đã để lại nhiều ấn tượng đẹp trong lòng người Đức, ngay cả trong giới Tin Lành.

Điều ngạc nhiên hơn khi người ta nghiên cứu về con số thống kê trong một năm hoạt động của ĐGH Bênêđictô XVI: Không gặp khó khăn nào đáng kể trong những ngày tháng đầu của chức vị Giáo Hoàng, số tín hữu hành hương giáo đô Rôma mỗi ngày một đông thêm, nhất là vào những buỗi Triều Yết Thứ Tư hàng tuần và buổi đọc kinh Truyền Tin Chúa Nhật bất kể mùa hè lẫn mùa đông. Con số còn đông hơn thời Đức Cố GH Gioan Phaolô II, khi được nghe về con số so sánh như thế ít ai có thể tin được, ngay cả chính Ngài. Giới báo chí ở Đức đã gọi đó là „Phänomen Ratzinger“ (hiện tượng của Ratzinger). Đôi lúc mọi người đòi hỏi quá nhiều nơi Giáo Hoàng người Đức này và quên mất một điều cần thiết là Ngài đã 79 tuổi rồi, tuổi cần phải dưỡng già.

Nhìn lịch trình trong năm 2006 Ngài có 4 cuộc tông du ra nước ngoài (gần bằng con số của vị tiền nhiệm trong một năm): đỉnh cao là thăm lại cố hương tại Bayern vào tháng 9, trước đó là thăm Balan, quê hương của Đức Cố GH Gioan Phaolô II vào tháng 5, thăm Tây Ban Nha vào tháng 7 và sau đó là Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia Hồi Giáo không dễ dàng cho một vị Giáo Hoàng đặt chân đến đó.

Mừng sinh nhật thứ 79 của ĐGH chúng ta cũng nhận ra Ngài không có nhiều thời gian để tính những chương trình lâu dài, tuy nhiên qua một năm cai quản Giáo Hội chúng ta từ từ nhận ra được hướng đi của Ngài. Theo giới nghiên cứu thần học nhận xét Ngài dùng chiếc „Vỏ Sò“ thêu trên áo lễ là biểu tượng đi tìm Chân Lý (Wahrheit) của Thánh Augustinô cũng như dấu hiệu hành hương đến Santiago nơi mộ Thánh Giacôbê Tông Đồ. Như thế

Ngài có 3 mục tiêu:

Với chân lý Chúa Kitô Ngài chống lại mọi ý thức hệ sai lầm của nhân loại.

Phụng Vụ thánh là trung tâm điểm của đời sống Kitô hữu.

Không bỏ cuộc trước đấu tranh đòi hỏi quyền lợi của người tín hữu trong xã hội và xem đó là trách nhiệm chung của người Kitô hữu.

Bây giờ chúng ta có dịp nhớ lại lời phát biểu của ĐGH Bênêđictô XVI vào sáng thứ hai, 25.4.2005 sau ngày lễ đăng quang GH lúc tiếp đón các người đồng hương Đức: „Đường đi của Thiên Chúa quả thật không dễ dàng, chúng ta không được tạo thành để hưởng sự thoải mái mà là sống cho sự cao cả và cho điều lành.“ Đó là lời Ngài sống và làm chứng về lời này trong nhiều năm phục vụ Giáo Hội và trong một năm Giáo Hoàng vừa qua. Một danh xưng mới và để so sánh tư tưởng Thần Học thời danh bậc nhất dành cho Ngài mà tờ báo Die Welt hôm nay đã cẩn trọng cân nhắc: „Thomas von Aquin unserer Zeit“ (Thomas von Aquin của thời đại chúng ta).
Chúng ta nhớ cầu nguyện nhiều cho Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI vào dịp sinh nhật thứ 79 và vào dịp giáp năm lên ngôi Giáo Hoàng ngày 19.4.2005.

Ai muốn viết Email chúc mừng ĐGH Bênêđictô XVI vào 2 dịp này, thì có thể ghé vào trang website: www.benedikt-in-bayern.de viết trong ô có sẵn để chúc mừng Ngài (trong mục ghi như sau: Gottes Segen zum Geburtstag Glückwünsche an den Papst). Hiện nay đã có hơn 5.000 thư Email viết mừng Ngài.

Lm. Phaolô Phạm Văn Tuấn